Türk Hukuku’na göre taşıyıcı annelik

0

Taşıyıcı annelik, kendi çocuğunu rahminde taşıması açısından tıbbi yahut fizyolojik problemler yaşayan bir bayanın, çocuğunu taşıması için …

Taşıyıcı annelik, kendi çocuğunu rahminde taşıması açısından tıbbi yahut fizyolojik problemler yaşayan bir bayanın, çocuğunu taşıması için, laboratuvar ortamında döllenmiş embriyosunun, bir öbür bayana aktarılması ve hamileliğin embriyonun aktarıldığı 3. bir kişi olan anne tarafından sürdürülmesidir.

Birçok ülkede, kendi ülkemiz de dâhil olmak üzere; siyasi, etik, türel birçok tartışmaya neden olan taşıyıcı annelik hususu, tekniği itibariyle, yapay dölleme ile yakından alakalıdır. Zira yapay dölleme yoluyla elde edilen embriyo, olağanda anne rahmine aktarılırken, burada üçüncü bir şahsa aktarılmaktadır. Taşıyıcı annelikte, bilinen yol, üreme yeteneğine sahip anne-babanın hücrelerinin, diğer bir bayanın rahmine yerleştirilmesidir. Bu bayan yabancı bir bayan olabileceği üzere anne ve babanın yakından tanıdığı bir kişi de olabilir. Ülkemizde hâlihazırda yapay döllenme konusunda karşımıza çıkan özel bir mevzuat bulunmaktadır. Bu mevzuat ise Sıhhat Bakanlığı’nca hazırlanan Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği’dir. Yönetmeliğin 08.07.2005 tarihinde yapılan değişikle 17. unsurunda, eşlerden alınan yumurta ve spermler ile bundan elde edilen embriyoların diğer adaylarda, aday olmayanlardan alınanların da eşlerde kullanılmasının yasak olduğu belirtilmiştir.

Çocuk ile ana ortasında soybağı doğumla kurulur

Taşıyıcı annelik konusunda birçok tartışma bulunmaktadır. Birçok hukukçu taşıyıcı annelik aşikâr başlı kimi hassas durumlar için uygulanması gerektiğini zira taşıyıcı anneliğin makul aile bedellerine ziyan vereceği görüşündedir. Bilhassa taşıyıcı annenin, içinde bulunduğu sosyo-ekonomik durumu nedeniyle kullanılması muhtemelliğine karşı, annenin ve bebeğin korunmasına özel ilgi gösterilmesi; bu annelerin kişilik haklarına hürmet gösterilmesi ve işin bu işi yapan firmalar tarafından ticarete dökülmesine müsaade verilmemesi gerektiği görüşü mevcuttur. Tıpkı biçimde doktor nezaretinde yapılan uygulamanın, etik şura onayına dayanması ve tıbbi takibin eksik bırakılmaması; uygulamaya müsaade verecek ülkelerin yasal desteğini oluşturmaları yanı sıra tıp hukukunda büyük bir gereklilik olan bilgilendirilme ve aydınlatılma, istek, onam üzere konuların da bu usulde ön planda olması gerekmektedir.

Türk Uygar Kanununda soy bağına ait yasal düzenlemelerde yapay döllenme ve embriyo transferinden doğabilecek sonuçlar düzenlenmemekle birlikte Sıhhat Bakanlığı’nca hazırlanan Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği’nce taşıyıcı annelik konusunun ülkemizde yasak olduğunu da açık bir formda yorumlamak gerekmektedir. Uygar Kanunumuz, çocukların soybağı açısından Roma Hukuku’ndan gelen “doğuran annedir” prensibini kabul etmiştir. Bu prensip TMK 282. unsurunun birinci fıkrasında “çocuk ile ana ortasında soybağı doğumla kurulur” formunda düzenlenerek pekiştirilmiştir. Kelam konusu düzenlemeden çıkan sonuca nazaran türel anne, doğuran bayandır. Annelik sıfatı doğumla kazanılır. Bu kararın konulmasının altında yatan temel fikir, çocuğu karnında taşıyan ve doğuran bayanın çocuk ile ortasında biyolojik kan bağı bulunduğu ve göbek bağı vasıtası ile kendisini taşıyan anne ile bütünleştiği, nihayet doğum olgusunun annelik için objektif olarak belirlenebilir olmasıdır. Böylelikle doğuran bayanın analık sıfatı, Türk Uygar Kanunu’na nazaran karşıtı kanıtlanamaz kesin bir karinedir.

Yani buradan taşıyıcı annenin, çocuğu dünyaya getirerek annelik sıfatını kazandığı anlaşılmakta ve velayet hakkının da taşıyıcı annede olduğunu belirtmektedir. Annelik sıfatının doğumla kazanıldığı unsurunu benimseyen bir yargı makamı olan Yargıtay da, anneliğin doğumla kazanıldığını, hamileliğe sebep olan embriyonun ve genetik gerecin diğer bir şahıstan olup olmamasının değersiz olduğu görüşündedir. Bu sebeple, taşıyıcı annenin genetik yani biyolojik annesi olmadığı fakat doğurduğu çocuğun velayetine sahip olduğu katidir. Bu manada genetik anneye, taşıyıcı annelik konusunda rastgele bir ayrıcalık tanınmamaktadır.

Ahlaka alışılmamış mukaveleler kesin olarak kararsızdır

Taşıyıcı annenin taşıdığı ve dünyaya getirdiği çocuk ile genetik annesi ortasında, bir soybağı yahut altsoy-üstsoy hısımlık ilgisi bulunmadığından genetik yani biyolojik annenin, çocuk üzerinde rastgele bir velayet hakkı yoktur. Çocuk genetik annenin yasal mirasçısı ya da genetik anne çocuğun yasal mirasçısı olamamaktadır. Tekrar, genetik annenin, ‘çocuğun annesi benim’ diyerek analık davası açma hakkı da kelam konusu değildir. Bu argümana dayanılarak açılan davanın hukuksal bir fayda olmayacağı ve kanunen taşıyıcı annenin velayete sahip olacağı karinesiyle dava mahkeme tarafından reddedilecektir.

Ülkemiz mevzuatının yanı sıra milletlerarası düzenlemelere baktığımız vakit, İngiltere, Avustralya ve ABD’de kimi eyaletlerde, taşıyıcı annelik mukavelelerinin mevcut olduğu ve hukukî olarak geçerli olduğu görülmektedir. Taraflar ortasında hazırlanan bu mukavelelere nazaran, genetik anne-baba, taşıyıcı anneden taşıdığı çocuğu evlat edinmeye gerek kalmadan isteyebilirler. Kelam konusu mukavele bir bedel içermemekle birlikte taşıyıcı annenin doğum masrafları ile hamilelik periyodundaki her türlü masraflarını karşılayacak bir fiyat konusunda mutabakat kararı olmalıdır. Zira taraflar karşılıklı bir yükümlülük içerisindedir. Taşıyıcı anne karnında taşıdığı çocuğu mukavelede belirtilen hususlarca genetik anne ve babaya verecek bunun karşılığında genetik anne ve baba taşıyıcı annenin sıhhati riske gireceğinden onun bütün sıhhat harcamalarını karşılayacaktır. Yani belirtilen kimi ülkelerde taşıyıcı annelik konusunu düzenleyen kontratlar bulunmakta ve uygulanmaktadır.

Lakin Türk Hukuk mevzuatında taşıyıcı anneliğe ait düzenlenen mukavelelerin Borçlar Kanunu’nun 27. Hususunda düzenlenen, ‘ahlaka karşıt kontratlar kesin olarak hükümsüzdür’ kararı nedeniyle geçerli kabul edilmeyeceğini belirtmek gerekir. Keza, kişilik haklarına ve adaba karşıtlık da taşıyıcı annelik kontratının hukuken geçersiz sayılması için başka sebeplerdir. Öğretide, istek ile olsa dahi, eşlere ilişkin embriyonların, öbür birine transfer edilmesi durumunda, taşıyıcı annenin doğurduğu çocuk üzerinde genetik annenin, analık hakkı bulunmadığına dikkat çekilmekte, bunun için Türk Uygar Kanunu’nun ‘Çocuğu doğuran bayan, onun anasıdır’ diyen 282/1. Unsuruna referans yapmaktadırlar. Burada, ebeveynin çocuk sahibi olmaları değil, çocuğu doğuran bayanın, çocuk üzerindeki haklarından vazgeçmesini gerektiren bir mukavelenin düzenlenmesinin, ahlaka ve hukuka karşıt olduğundan bahsedilmektedir. Türk Hukuk sisteminde husus yasal destekten mahrumdur. Bu hususta bir destek yoksa taşıyıcı annelik mukavelesi ve uygulaması, tarafların isteği ile bile hukuka uygun hale gelmeyecektir. Bu nedenle taşıyıcı annelik mukaveleleri, mevzuatlardaki emredici düzenlemeler karşısında kanuna, kişilik haklarına, ahlaka ve adaba ters mukavelelerden sayılarak yasal açıdan kesin kararsız kontratlardır.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scatter Hitam incest in mainstream movies brother sister Bliss Dulce HQ Sex Movies halkalı escort avrupa yakası escort şişli escort avcılar escort esenyurt escort beylikdüzü escort beylikdüzü escort şirinevler escort ataköy escort avcılar escort esenyurt escort beylikdüzü escort şişli escort izmir escort bayan şişli escort kurtköy escort gebze escort casinoslot ataşehir escort
mecidiyeköy escort ankara escort deneme bonusu veren siteler Betoffice Deneme Bonusu Veren Siteler Galabet mamigeek.com Padişahbet lec.com.tr kec.com.tr lul.com.tr